We współczesnym świecie, w którym przekazy o dążeniu do doskonałości są wszechobecne i mocno promowane w mediach społecznościowych, określenia takie jak perfekcyjny czy perfekcyjna, często przyjmowane są za komplementy.
Czym jest perfekcjonizm i jak sobie z nim radzić?
W końcu współczesna kultura zachęca nas do ambitnego podejścia do życia, sugerując, że ciągłe doskonalenie naszych działań jest kluczem do realizacji marzeń, osiągnięcia pełni szczęścia i doskonałego samopoczucia. Jednak czy to zawsze prawda?
Wiele osób zderzając się z prawdziwymi realiami perfekcjonizmu, odkrywa na samym końcu, że ciągły pościg za doskonałością może mieć swoje ciemne strony. W tym wpisie blogowym zajmiemy się właśnie najmroczniejszymi zakamarkami perfekcjonizmu. Kiedy perfekcjonizm staje się destrukcyjny i niebezpieczny? Zapraszamy do lektury.
Kiedy perfekcjonizm staje się niebezpieczną obsesją?
– On jest perfekcjonistą!
– Ona jest perfekcjonistką!
Być może słysząc tego rodzaju określenia, uśmiechasz się pod nosem. W końcu nikt nie zarzuci Ci lenistwa, nie oskarży o brak ambicji.
Niestety za zewnętrzną fasadą doskonałości, często kryje się mroczna prawda o perfekcjonizmie. Jest nią nieustanna i niezdrowa presja, która może prowadzić nie tylko do ciągłego niezadowolenia ze swoich działań, ale finalnie do… głębokiej frustracji, a nawet depresji.
Kiedy perfekcjonizm zaczyna być niebezpiecznym ciężarem? Moment, w którym ambitne dążenie do doskonałości ewoluuje w kierunku obsesji, jest zazwyczaj subtelny i niestety ma głębokie konsekwencje dla zdrowia psychicznego i ogólnej jakości życia. Psycholodzy rozróżniają dwie formy perfekcjonizmu. Zdrowy perfekcjonizm w przeciwieństwie do perfekcjonizmu niezdrowego, charakteryzuje się dość elastycznym podejściem do realizacji ambitnych i (co ważne!) realnych zadań do wykonania. Osoby wykazujące zdrowy perfekcjonizm potrafią czerpać radość już z samego procesu dążenia do celu i nie skupiają się wyłącznie na efektach. Zdrowe podejście do wykonywania ambitnych i realnych celów zakłada również możliwość popełnienia błędu czy nawet… całkowitej porażki. I to zupełnie normalne! Świadomość tego, że błędy są nieodłącznym elementem naszego samorozwoju i edukacji jest niezwykle ważne. Niestety nie zawsze pogodzenie się z porażką należy do łatwych zadań, a już samo myślenie o jej potencjalnym popełnieniu może wywołać niepokojące myśli i blokować przed podjęciem trudniejszego zadania.
Czy niezdrowy perfekcjonizm dotyczy Ciebie?
Jeśli dążenie do doskonałości dominuje nad Twoimi myślami do tego stopnia, że wpływa ono negatywnie na Twoje samopoczucie, to znaczy, że możesz mieć do czynienia z niezdrową formą perfekcjonizmu.
Oczywiście rozpoznanie niezdrowego perfekcjonizmu wymaga szczerości wobec siebie i refleksji nad własnymi zachowaniami i odczuwanymi emocjami. Teraz odpowiedz na kilka pytań, które mogą pomóc Ci zrozumieć, czy problem niezdrowego perfekcjonizmu dotyczy Ciebie:
- Czy często odkładasz trudniejsze zadania na później, bo obawiasz się, że nie wykonasz ich należycie dobrze?
- Czy Twoje poczucie własnej wartości jest mocno związane z konkretnymi osiągnięciami lub pochwałami innych osób?
- Czy masz czasem wrażenie, że do wykonania konkretnego zadania motywuje Cię opinia osób z zewnątrz, a nie Twoja własna satysfakcja i chęci?
- Czy zdarza Ci się mówić „muszę”, „powinnam”, „powinienem”, zamiast: „chcę” i „pragnę tego”?
- Czy trudno Ci cieszyć się sukcesem, ponieważ myślisz już o następnym zadaniu bądź wyzwaniu?
- Czy popełniane błędy wpływają na Twój nastrój i pewność siebie?
Odpowiedzi twierdzące na większość rozpisanych powyżej pytań, powinny skłonić Cię do dalszej refleksji. Pamiętaj jednak o tym, że swoje wątpliwości zawsze warto skonsultować ze specjalistą terapeutą.
Jak perfekcjonizm wpływa na nas destrukcyjnie?
Perfekcjoniści zawsze chcą wykonać zadanie najlepiej jak to tylko możliwe. Pragną uznania, poczucia satysfakcji i szczęścia. Niestety niezdrowy perfekcjonizm (paradoksalnie) przynosi odwrotny skutek. Dlaczego?
- Perfekcjoniści zazwyczaj nie są z siebie zadowoleni.
Niezależnie od osiągnięć, perfekcjonista zawsze chce więcej i lepiej. Nieustająca potrzeba ciągłego doskonalenia się sprawia, że perfekcjoniści rzadko doświadczają upragnionej satysfakcji.
- Perfekcjoniści chcą osiągać wiele, ale stałe dążenie do doskonałości powoduje, że ciągle odwlekają wykonanie zadania.
Zapewne słyszałaś bądź słyszałeś o prokrastynacji. Permanentne odwlekanie wykonania zadania, zazwyczaj wiąże się z obawą przed zrobieniem czegoś niewystarczająco dobrze.
- Perfekcjoniści tracą wiele energii i stale towarzyszy im stres.
To fakt – nieustanne dążenie do perfekcji wymaga wiele wysiłku, czego efektem jest chroniczny stres i wypalenie.
- Perfekcjoniści często zmagają się z problemami w relacjach.
Stałe dążenie do doskonałości nie tylko wyniszcza nas od środka, ale również… wpływa negatywnie na nasze relacje. Bliscy perfekcjonistów mogą czuć się niedocenieni, a ciągłe (nierealne) wymagania stawiane innym – mogą tylko negatywnie wpływać na relacje.
- Perfekcjoniści zazwyczaj mają niską samoocenę.
Największym paradoksem perfekcjonizmu jest to, że nawet gdy (obiektywnie!) osoba dotknięta perfekcjonizmem osiąga wiele, to zazwyczaj nigdy nie cieszy się ze swoich sukcesów. Wynika to z nieosiągalnych celów, która sama sobie narzuca.
Z czego wynika perfekcjonizm?
Zastanawiasz się, jakie są główne przyczyny perfekcjonizmu? Źródeł może być wiele. Zazwyczaj należą do nich doświadczenia z wczesnego dzieciństwa i wysokie wymagania, jakie stawiali przed nami rodzice. Nie bez znaczenia jest również odczuwanie społecznej presji, a wiele badań wskazuje również na biologiczne predyspozycje.
Zrozumienie źródeł perfekcjonizmu jest pierwszym krokiem do uwolnienia się od permanentnego narzucania sobie nierealnych celów do osiągnięcia. Zazwyczaj naprawdę warto po prostu odpuścić, aby czerpać pełną radość z życia. W uzyskaniu zdrowej równowagi między ambicją a perfekcjonizmem, może pomóc konsultacja z terapeutą. Nie należy bać się szukać wsparcia i zacząć na nowo czerpać radość z codziennych doświadczeń.
